Geoorloofd schoolverzuim en spijbelen
Jongeren tussen de 5 en 18 jaar moeten onderwijs volgen. Soms is er een reden waarom ze (tijdelijk) niet naar school hoeven. Bijvoorbeeld bij ziekte of religieuze feestdagen.

Geoorloofd schoolverzuim
Soms kan een leerling vrijstelling krijgen van de plicht om naar school te gaan. Dan is er geen sprake van schoolverzuim of spijbelen. Voorbeelden zijn:

ziekte;
schorsing;
religieuze feestdag;
huwelijk;
begrafenis.
In deze gevallen is er schoolverzuim met een goede reden (geoorloofd schoolverzuim). Ouders en leerlingen moeten wel voldoen aan de voorwaarden bij geoorloofd schoolverzuim.

Ongeoorloofd schoolverzuim (zoals spijbelen)
Is een leerling niet op school zonder dat hiervoor een geldige reden is? De school kijkt dan wat er aan de hand is en overlegt met de ouders en de leerling. Als een leerling te vaak afwezig is, schakelt school de leerplichtambtenaar in. Die kan in gesprek gaan met ouders en leerling om te kijken wat er aan de hand is. En hulp bieden waarmee verder verzuim wordt voorkomen.

Scholen en instellingen moeten verplicht het ongeoorloofde verzuim melden bij de leerplichtambtenaar, via het verzuimloket van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). De schoolleiding moet het melden als een leerling 4 lesweken na elkaar in totaal 16 uren les- of praktijktijd afwezig was. En als een leerling minimaal 4 aaneengesloten schoolweken (28 kalenderdagen) continu afwezig en jonger dan 23 jaar is.

Melding bij afwezigheid
Het verzuimloket van DUO geeft de melding door aan de leerplichtambtenaar van de gemeente. Deze onderzoekt de zaak. Als het spijbelen komt door problemen thuis of in de persoonlijke situatie van de jongere probeert de leerplichtambtenaar hulpverlening of begeleiding in te zetten.

Verwijtbaarheid is als de ouders niets of niet genoeg doen om het verzuim te stoppen. Bij verwijtbaarheid zijn de ouders of verzorgers wettelijk strafbaar. Een leerling van twaalf jaar of ouder kan ook zelf strafbaar zijn.

De leerplichtambtenaar kan een proces-verbaal opmaken. De leerplichtambtenaar stuurt het proces-verbaal dan naar het Openbaar Ministerie.

Geldboete voor ouders en verzorgers
De rechter kan ouders en verzorgers een boete geven.

Absoluut verzuim
Staan leer- of kwalificatieplichtige jongeren niet ingeschreven op een school? Dan heet dat absoluut verzuim. Dit is strafbaar, want de Leerplichtwet wordt overtreden. Als ouders of verzorgers de jongere niet op een school of instelling willen inschrijven, maakt de leerplichtambtenaar een proces-verbaal op. De leerplichtambtenaar stuurt dit naar de officier van justitie.